Ηλίθιος vs. τοξικός. Ποιος είναι ο πιο επικίνδυνος;

Ζούμε σε έναν κόσμο ηλίθιων και τοξικών ανθρώπων. Όλοι γνωρίζουμε έναν ή και περισσότερους ηλίθιους. Στα μάτια των άλλων, είναι πολύ πιθανό να ανήκουμε κι εμείς σε μια από αυτές τις κατηγορίες ανθρώπινης συμπεριφοράς. Δεν χρησιμοποιώ τους όρους αυτούς με χυδαίο τρόπο, μόνο ένας ηλίθιος θα το έκανε, αλλά με την επιστημονική τους σημασία.

Ο Ιταλός ιστορικός, Carlo M. Cipolla, στο δοκίμιο του “Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης βλακείας” (The Basic Laws of Human Stupidity-1976) κατατάσσει τους ανθρώπους σε 4 κατηγορίες, ανάλογα με τη συμπεριφορά τους: Φουκαράδες, ευφυείς, κακοποιούς και ηλίθιους.

Σύμφωνα με τον τρίτο, χρυσό νόμο (όπως τον χαρακτηρίζει ο Cipolla) της ανθρώπινης συμπεριφοράς, από τους 4 χαρακτήρες, ο ηλίθιος είναι ο πιο επικίνδυνος, κι αυτό γιατί ο ηλίθιος είναι αυτός που προκαλεί ζημιά σε έναν άνθρωπο ή σε ομάδα ανθρώπων χωρίς να ωφεληθεί ο ίδιος ή ακόμα έχοντας και προσωπική ζημία. Ο φουκαράς ωφελεί τους άλλους, αλλά ζημιώνεται ο ίδιος γιατί πέφτει θύμα εκμετάλλευσης. Ο ευφυής με τις ενέργειές του ωφελεί τους άλλους αλλά και τον εαυτό του. Τέλος, ο κακοποιός ζημιώνει τους άλλους για να ωφεληθεί ο ίδιος.

Άρα, λοιπόν, με βάση αυτό το λογικό συμπέρασμα, στον πέμπτο και τελευταίο νόμο της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ο ηλίθιος ανεβαίνει στο βάθρο με το χρυσό μετάλλιο στο χέρι. Μέχρι εδώ, καλά.

Υπάρχει, όμως, μια ακόμη πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς. η οποία λειτουργεί ανεξάρτητα από το βαθμό ηλιθιότητας ή ευφυΐας: Η τοξικότητα. Για πολλά χρόνια, πίστευα πως οι φράσεις “τοξικός άνθρωπος” και “τοξική συμπεριφορά”, ήταν απλές καθημερινές φράσεις για να περιγράψουμε έναν συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου ή συμπεριφοράς. Στην πορεία ανακάλυψα πως πρόκειται περί επιστημονικών όρων που περιγράφουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Στη βάση της, η τοξικότητα θα μπορούσε να αποτελεί προνόμιο των ηλίθιων. Όμως, πρόκειται για μια σύνθετη κατάσταση, με έντονα στοιχεία ανθρώπινης κακίας και εγωισμού, που θα μπορούσε να την διαθέτουν οι ευφυείς άνθρωποι.

Ένα από τα πρώτα στοιχεία της συμπεριφοράς που μπορεί να διακρίνει κανείς σε έναν τοξικό άνθρωπο είναι το πόσο κακός ακροατής είναι. Δεν είναι ότι διακόπτει απλώς τον συνομιλητή του, αλλά αδιαφορεί πλήρως για όσα του λέει. Είναι ο τύπος του ανθρώπου που επιζητά πάντα την προσοχή και παίζει, μονίμως,  το ρόλο του θύματος, αποποιούμενος των ευθυνών του. Αν κάτι πάει στραβά, φταίνε οι ενέργειες κάποιου άλλου. Κάνουν, συνήθως, αυστηρή κριτική σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν και σπανίως λένε “ευχαριστώ”. Είναι αυτοί που εξαφανίζονται για μεγάλα διαστήματα και ξαφνικά, ένα πρωί χτυπάει το τηλέφωνο, ρωτάτε: “Ποιος είναι;” και ακούτε το “χέσιμο” της ζωής σας, για το πόσο αχάριστοι είστε, απέναντι στον (τοξικό) άνθρωπο που σας έχει ευεργετήσει. Κάθε τοξικός άνθρωπος θεωρεί δεδομένο αυτό το αξίωμα. Έχει ευεργετήσει τους πάντες. Οι πάντες είναι αχάριστοι.

Οι τοξικοί άνθρωποι είναι συναισθηματικά και σωματικά βίαιοι, γι’ αυτό αν νιώσετε ότι δέχεστε bullying, έστω και στο ελάχιστο, θα πρέπει να απομακρυνθείτε αμέσως από αυτούς.

Μερικά ακόμη στοιχεία που εμφανίζονται άλλοτε περισσότερο έντονα και άλλοτε λιγότερο:

• Πιστεύουν πως τα γνωρίζουν όλα και δεν δέχονται καμία απόδειξη ως στοιχείο για το αντίθετο.
• Πιστεύουν πως δεν υπάρχει περίπτωση να κάνουν λάθη.
• Δεν αναλαμβάνουν ευθύνες και
• Λειτουργούν με τη λογική της κλίκας, θεωρώντας πως ανήκουν σε μια πολύ μικρή ομάδα ανθρώπων που δικαίως αξίζουν την αποδοχή και αναγνώριση από το κοινωνικό σύνολο.

Πρόσφατα, έγινα μάρτυρας της συμπεριφοράς ενός ηλίθιου ανθρώπου, ο οποίος ήρθε σε μεγάλη και αγεφύρωτη ρήξη με έναν τοξικό. Η κόντρα ξεκίνησε πριν από 9 μήνες περίπου. Μέχρι στιγμής κερδίζει, στα σημεία, η τοξικότητα. Ο ηλίθιος, όμως, πιστεύει πως η τελική νίκη θα είναι δική του. Και ενδεχομένως, να είναι, αν το μέγεθος και η δύναμη της ηλιθιότητας του ξεπερνάει την τοξικότητα του αντιπάλου.

Ποιος θα κερδίσει τελικά; Ποιος από τους δύο τύπους είναι ο πιο επικίνδυνος;

 

Advertisement